Może Ci się wydawać, że czarny to po prostu czarny, ale w druku CMYK istnieje kilka sposobów na jego uzyskanie. W artykule pomogę Ci zrozumieć rodzaje czerni i ich zastosowanie.
Zanim omówię szczegółowo rodzaje czerni, przypomnę tylko, że do druku używamy modelu kolorów CMYK. Składa się on z 4 kolorów (tonerów, farb, atramentu — w zależności od techniki). Są to: Cyan (C), Magenta (M), Yellow (Y) i Black (K).
Sprawdź moje usługi: Konsultacje graficzne oraz ofertę druku.
Rodzaje czerni w CMYK
W kolorach CMYK występują zwykle 2 prawidłowe rodzaje czerni:
Czysta czerń – Tworzona tylko z jednego, czarnego koloru (K od ostatniej litery słowa black), czyli 100% K.
Głęboka czerń – Do 100% K dokłada się do niej po 30% z kolorów CMY (Cyan, Magenta i Yellow). W efekcie czerń jest bardziej intensywna. Składowe CMYK dla głębokiej czerni to 30/30/30/100.
Niepoprawna głęboka czerń to ustawienia kolorów CMYK są nieodpowiednie dla czarnego koloru. Źle ustawiona czerń spowoduje, że plik nie przejdzie weryfikacji przed drukiem w dziale DTP lub czarny kolor nie wchłonie się w papier i poskleja kartki.
W kolejnej części omówię każdy rodzaj.
Czysta czerń
Czystą czerń uzyskasz, gdy użyjesz wyłącznie koloru czarnego (K). Jej wartości w CMYK wyglądają tak:
- C: 0%
- M: 0%
- Y: 0%
- K: 100%
Tak ustawiony kolor czarny wygląda w praktyce, jak grafitowy czy ciemnoszary.
Możesz wykonać proste ćwiczenie: sięgnij po dowolną książę, jaką masz pod ręką. Następnie przyjrzyj się dokładnie czarnym literom i oceń skalę głębi czarnego koloru. Porównaj ją np. z czernią na zdjęciach.
Sprawdź: Overprint w druku – co to takiego?
Czystą czerń stosuje się głównie w poligrafii. Zwykle tam, gdzie dominuje drobny, czarny tekst, np.: w książkach, katalogach, ulotkach, wizytówkach itp.
Stosowanie czystej czerni (CMYK 0/0/0/100) jest zwykle wymagane, gdy używasz w projekcie niewielkich rozmiarów czarnych czcionek (np. fonty do 12-14 punktów).
Stosowanie czystej czerni pozwala uniknąć problemów z rozmyciem się liter na krawędziach.
Głęboka czerń
Głęboka czerń to intensywniejszy odcień koloru czarnego w CMYK. Uzyskasz go przez dodanie do 100% K równej domieszki kolorów CMY. Da to intensywną czerń.
Przykładowa mieszanka koloru głębokiej czerni może wyglądać następująco:
- C: 30%
- M: 30%
- Y: 30%
- K: 100%
Uwaga! Każda drukarnia ma ustaloną swoją mieszankę kolorów, w jakiej uzyskuje najlepszy efekt głębokiej czerni. Warto przed wysłaniem projektu zapytać o preferencje dotyczące składowych głębokiej czerni.
Głęboką czerń stosuje się w:
- Projektach z czarną aplą (tło lub np. czarne wypełnienie z białymi napisami);
- Projektach wielkoformatowych (banery, folie samoprzylepne czy tablice reklamowe);
- Na materiałach papierowych, gdy czcionki są grube, duże (powyżej 16 punktów).
Niepoprawna głęboka czerń
Zwykle występują 2 błędy, które prowadzą do powstania niepoprawnej głębokiej czerni. W konsekwencji prowadzi to do odrzucenia pliku lub niepoprawnego wydruku.
- Jako początkujący grafik możesz stwierdzić, że jeśli ustawisz składowe CMY na 100%, to otrzymasz najczarniejszą ze wszystkich czerni (100/100/100/100). Nigdy tak nie rób! Spowoduje to problem przekroczenia tzw. limitu nafarbienia (ang. ink limit). W praktyce w tym miejscu papier może nie wchłonąć tak dużej ilości farby.
- Tworzysz projekt w programie graficznym, ale na ustawieniach roboczych kolorów RGB. Jeśli w ustawieniach eksportu do PDF wybierasz automatyczną konwersję RGB do CMYK, program zamieni kolor RGB 0/0/0 w niekontrolowane wartości CMYK. Raczej na pewno nie będzie to ani czerń głęboka, ani zwykła. Spowoduje to odrzucenie pliku lub źle wyglądający po wydruku tekst: litery będą tłuste, wyczuwalne w dotyku, z rozmytymi krawędziami. W najgorszym wypadku tusz sklei kartki czy zostawi plamy po zwinięciu w rolkę.
Jak tego unikać?
- Unikaj głębokiej czerni w małych tekstach — stosuj w takich przypadkach czystą czerń (0/0/0/100);
- Stosuj głęboki czarny CMYK o składowych 30/30/30/100;
- Zapytaj swoją drukarnię o odpowiednie składowe głębokiej czerni przed eksportem projektu. W programie pomocą funkcji Zamień kolory zmień wszystkie wartości CMYK na odpowiednie składowe.
Podsumowanie
Kolor czarny w CMYK nie zawsze jest taki sam. Wybór odpowiedniego rodzaju czerni zależy od projektu i jego przeznaczenia.
Zapamiętaj zatem:
Czysta czerń – CMYK 0/0/0/100
- Teksty o małym rozmiarze (do 12-14 pkt);
- Elementy wektorowe o cienkich liniach;
- Czarny tekst na białym tle.
Głęboka czerń – CMYK 30/30/30/100
- Duże czarne powierzchnie (np. tło, czarne wypełnienia ramek);
- Dużych napisów (np. nagłówków od 16 pkt wzwyż);
- Elementów graficznych wymagających bardziej nasyconej i głębokiej czerni.